تاريخچه فشرده علم نجوم
بياييد به بهانه روز نجوم نگاهي کوتاه به تاريخ اين علم بياندازيم تا با مراحلي که اين دانش کهن پشت سر گذاشته است بيشتر آشنا شويم.
تاريخ فشرده نجوم را مي توان به سه دوره متفاوت تقسيم کرد:
1- دوره زمين مرکزي (از دوران باستان تا قرن شانزدهم)
2- دوره کهکشاني (از قرن هفدهم تا قرن نوزدهم)
3- دوره کيهاني(از قرن نوزدهم تا اکنون)
دوره زمين مرکزي:
منجمان و ستاره شناسان باستان معتقد بودند که زمين بايد در مرکز جهان باشد و فرض مي کردند که خورشيد، ماه و ستارگان به دور زمين مي گردند. علاقه آنان که چندان جنبه علمي هم نداشت به طور عمده معطوف به مسائلي مانند رابطه واقعي يا فرضي رويدادهاي آسماني با حوادث زميني، جستجوي آسمان به خاطر يافتن نشانه هايي از وقايع سعد و نحس و ... بود.
با اين وجود، کشف هاي برجسته اي در اين دوران صورت پذيرفت. گاهشماري با دقت بسيار زيادي رشد کرد، دايره البروج(مسير ظاهري خورشيد از ميان ستارگان) به دقت تمام تعريف شد، دوره کامل خسوف و کسوف تعيين گرديد و حتي در قرن دوم پيش از ميلاد به حرکت محور زمين پي برده شد.
دوره کهکشاني:
مي توان گفت که نجوم جديد با اين دوره آغاز مي گردد. کوپرنيک نشان داد که زمين نه تنها مرکز جهان نيست، بلکه فقط يکي از سياراتي است که به دور خورشيد مي گردد. در اين دوران معلوم شد که زمين سياره اي کاملا معمولي است که مانند ساير سيارات حرکتي عادي دارد.
در حقيقت آشکار شد که خورشيد، يکي از بيليون ها ستاره مشابه حول و حوش ماست که برخي بزرگتر و بعضي کوچکتر از آن هستند.
در اين دوره روش مطالعه پيوسته علمي تر شد و انگيزه اصلي آن ميل به شناخت و فهم قوانين بنيادي حاکم بر حرکت اجرام آسماني و توضيح چيزهايي که چشم مي ديد بود.
پيشرفتي که از قرن 16 تا قرن 19 ميلادي صورت گرفت، نتيجه تلفيق کارآمدي از: رصدهاي پردامنه، وسايل پيشرفته و کار نبوغ آميز علمي بود.
رصدها:
اطلاعات وسيعي که اهميت بنيادي داشتند، با کار سخت رصدگران دقيق، که نام بزرگ تيکو براهه در صدر آن هاست جمع آوري گرديد.
وسايل:
معرفي تلسکوپ به نجوم توسط گاليله مرحله مهمي در تکامل علم نجوم بود. همانطور که اختراع بعدي، طيف نما نيز چنين بود. اين دو وسيله مکمل يکديگر هستند: تلسکوپ رويت ستارگان و اجرام سماوي را با وضوح بيشتري ممکن مي سازد و طيف نما نور ستارگان را تجزيه مي کند و اطلاعات فراواني درباره ساختار آنان به ما مي دهد.
نبوغ فردي:
نجوم نير مانند ساير علوم براي پيشرفت خود نيازمند مغزهاي بزرگي است که بتوانند بينش، تخيل، شهود و نيز دانش را بر اطلاعات رصدي تطبيق دهند. کپلر با کشف قوانين حرکات سياره اي و نيوتن با کشف قانون گرانش عمومي در زمره اين انديشمندان بودند.
دوره کيهاني:
در اين دوره مشخص شد کهکشان ستارگاني که خورشيد ما بدان تعلق دارد فقط يکي از کهکشان هاي بسياري است که در عالم وجود دارد. بخش زيادي از تحقيقات نجومي نيم قرن اخير به اين کوشش اختصاص داشته است که توسط شناخت اين کهکشان ها تصويري کامل از جهان به دست آوريم. تلسکوپ هاي نوري بزرگتر و نيز تلسکوپ هاي راديويي عظيم براي کمک به اين تحقيقات ساخته شده اند.
دانشمند و نابغه بزرگي که در ذهن عامه مردم بيش از همه با اين دوره ارتباط داده مي شود آلبرت انيشتين است. کيهان شناسي و اخترفيزيک کاملا به نظريه نسبيت او متکي هستند.
در اين دوره نجومي است که ما زندگي مي کنيم و تا پايان آن راه درازي در پيش داريم.
نظرات شما عزیزان:
